Op zaterdag 6 november 2021 namen meer dan 100.000 mensen deel aan de protesten tegen de hypocrisie van de 26ste klimaattop van de Verenigde Naties in Glasgow (COP26). De deelnemers hadden een duidelijke boodschap die in veel verschillende vormen en kleuren terugkwam: ” Verander het systeem, niet het klimaat”.
Verschillende tientallen leden van het ABVV waren aanwezig, waaronder Andrej, militant van ACOD LRB en lid van onze jongerencommissie. Dit is zijn relaas.
In een toespraak na de jongerenbetoging in Glasgow op vrijdag 5 november, beschreef Greta Thunberg COP26 als een mislukking, een “business as usual en blah blah blah” en een publiciteitsstunt. Zes jaar na de overeenkomst van Parijs om de opwarming van de aarde te beperken tot ver onder +2°C, zo mogelijk +1,5°C, stevenen we volgens de VN af op een catastrofale +2,7°C. Afgelopen 6 jaar zijn de warmste jaren ooit gemeten geweest en de éne waarschuwing volgt op de andere. Toch gaat de criminele inactiviteit van de wereldleiders gewoon door. Er zijn veel beloftes, maar er komt nooit iets van in huis.
Jongeren wakker
Op de klimaatbetoging heb ik veel woede gezien ten opzichte van de multinationals en de politici. De tijd waarin het individu werd opgezadeld met de verantwoordelijkheid van het klimaat is achter de rug. De maatschappelijke tegenstellingen zijn nu duidelijker aan de oppervlakte gekomen. Naast de woede was er ook veel hoop te zien. Het zijn vooral jongeren die zich actief inzetten voor een verandering. En de kop van de protestmars werd gevormd door stakende Schotse vuilnismannen en vuilnisvrouwen.
Hoewel dossierkennis, vergaderingen en onderhandelingen belangrijk zijn voor de vakbond, zijn we daar weinig mee als de aarde morgen niet meer bewoonbaar is voor de meerderheid van de werkende mensen.
Wereldleiders in slaap
De Braziliaanse president zegt tegen 2030 te stoppen met de houtkap in het Amazone regenwoud. Dat geeft de houtbedrijven nog 9 jaar de tijd om zoveel mogelijk te kappen. Op de COP26 waren er maar liefst 503 vertegenwoordigers van de fossiele brandstoffen. De Chinese president - China is momenteel de grootste vervuiler ter wereld - stuurde zijn kat. De Amerikaanse president viel gewoon is slaap. Stel je voor dat wij als arbeiders of bedienden tijdens ons werk een dutje zouden kunnen doen, zalig toch?! En dat terwijl de Amerikaanse president verkozen werd met de belofte van een ‘Green New Deal’. Daarvan kreeg hij slechts een afgezwakte versie door het Amerikaanse parlement. Ook daar is de olielobby immers oppermachtig en telt de stem van de gewone man en vrouw steeds minder.
De tijd dringt
Als we niet onmiddellijk ingrijpen zullen de gevolgen van een gemiddelde opwarming van 2,7°C catastrofaal zijn: stijging van de zeespiegel, uitsterven van planten en dieren, grote migratiestromen uit het arme Zuiden, voedselschaarste, vernietigende stormen, onophoudelijke droogtes... En dat beseffen vooral onze jongeren. Op 10 oktober kwamen ze met meer dan 70.000 op straat in Brussel voor het klimaat. De omvang verraste iedereen, maar was eigenlijk een te verwachten voortzetting van de schoolstakingen van het jaar voorheen. De jongeren hebben opvallende radicale eisen en laten zich niet zomaar met een kluitje in het riet sturen door de politici. Je hoeft eigenlijk ook niet ver te zoeken naar de oorzaken van dit groeiende inzicht.
De enorm hevige en plotse regenval van afgelopen zomer zorgde voor een ware ravage in Wallonië. Veel dodelijke slachtoffers maar ook ongeziene schade aan huizen en dorpen. De beelden waren precies uit een oorlogsgebied. Meer dan 10.000 werkende mensen werden plots dakloos of verloren hun hebben en houwen. De schade bedraagt om en bij de 4 miljard euro!
Verantwoordelijkheid multinationals
De impact van multinationals is reusachtig op het klimaat. Uit het klimaatrapport blijkt dat tussen 1985 en 2005, 71% van de uitgestoten schadelijke stoffen voor de atmosfeer afkomstig waren van de 100 grootste multinationals. In de regio Gent is de staalreus ArcelorMittal verantwoordelijk voor meer als 60% van de jaarlijkse uitstoot. Er is een investering van 1,1 miljard euro gepland voor de site in Gent, waarvan het bedrijf slechts 300 miljoen euro zelf betaalt. De rest betaalt de belastingbetaler. Die investering zal ervoor zorgen dat de uitstoot van schadelijke broeikasgassen in Vlaanderen afneemt met 4%.
Ook al maakte ArcelorMittal wereldwijd 1,1 miljard euro winst, het bedrijf kreeg 450 miljoen euro compensatie voor de emissierechten in 2021, 13 miljoen in 2020 en daarbovenop een stevige korting op de energiefactuur van 43 miljoen per jaar.
Trekkersrol voor de overheid
Kan de overheid deze publieke middelen niet beter inzetten om zelf het goede voorbeeld te geven? Met een degelijk financieringsplan kan de overheid klimaatneutraal worden. We zouden alle overheidsgebouwen kunnen isoleren en moderniseren.
Politici beweren op te komen voor het klimaat, maar zijn verantwoordelijk voor de jarenlange desinvestering in het openbaar vervoer. Groepen die zich verzetten, zoals vakbonden en gebruikersorganisaties, komen vaak niet verder dan het beperken van de schade.
Er is meer ambitie nodig: herwaardering van het spoor en openbaar vervoer door ze centraal te stellen in het mobiliteitsbeleid, massale investeringen in infrastructuur, materieel en personeel. Enkel de overheid is daartoe in staat.
Rol van de vakbond
De vakbond mag thema's die jongeren beroeren meer aandacht geven. De klimaatopwarming is er daar één van. De vakbond kan het economische met het ecologische verbinden. We kunnen samen de regering onder druk zetten om in actie te schieten. We kunnen de kennis en ervaring van militanten en afgevaardigden inzetten voor een ambitieus plan om de toekomst voor de komende generaties veilig te stellen.
Lees ook Samen met ABVV voor een krachtdadiger klimaatbeleid