Schilderij Der Streik van Robert Köhler 1886

Actueel
Lettertypes/grootte

24 mei 1921 werd artikel 310 uit het Strafwetboek geschrapt. Dit artikel bestrafte inbreuken op de vrijheid van arbeid en in het bijzonder het opstellen van stakersposten. Het schrappen van belemmerende wetgeving maakte het stakingsrecht vrij. Tot vandaag blijft het echter inzet van strijd. Na 100 jaar wordt de arbeidersbeweging nog steeds geconfronteerd met pogingen van werkgevers en politiek rechts om het stakingsrecht uit te hollen.

Het verbod op staking bestond van voor de oprichting van België. Vanaf 1791 verbood de wet Le Chapelier samenspanningen, coalities en corporaties om lonen en prijzen te beïnvloeden. Die wet was eigenlijk gericht tegen de gilden, die de toegang tot bepaalde beroepen belemmerden. De wet verbood echter ook dat arbeiders en boeren zich verenigden, wat feitelijk een verbod op vakbonden en stakingen betekende. 

Bij de oprichting van België werd de vrijheid van vereniging in onze grondwet gebeiteld. Dit botste met de bepalingen van de wet Le Chapelier die nog steeds in het strafwetboek stonden. In 1867 werden deze bepalingen geschrapt en vervangen door artikel 310. Dit belemmerde niet langer het staken op zich, maar wel de middelen om een staking goed te organiseren. Piketten bleven strafbaar. Pas bij het schrappen van artikel 310 op 24 mei 1921 was het stakingsrecht echt verworven.

En vandaag?

Tot vandaag is er een ongelijke machtsverhouding tussen werknemers en werkgevers. Het stakingswapen blijft essentieel voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Het is een cruciaal en fundamenteel democratisch recht. 

De belangrijkste aanvallen op het stakingrecht zijn vandaag:

  • De dwangsommen tegen stakingspiketten door eenzijdige verzoekschriften van werkgevers.
  • Het opleggen van een minimale dienstverlening.
  • Het criminaliseren van stakers. Vandaag is het artikel 406 uit het Strafwetboek, nl. het 'kwaadwillig belemmeren van het verkeer', op basis waarvan men stakers(leiders) vervolgt. 

Er is ook een ideeënstrijd tegen stakingsrecht:

  • Negatieve beeldvorming in de media.
  • Werkgevers roepen nog altijd even hard over 'het recht op arbeid' als het staking is. Alle andere dagen bouwen ze jobs af en geldt dit recht niet voor de vele werkzoekenden.
  • Werknemers wordt ingelepeld dat staken niet meer van deze tijd is. In een modern bedrijf kan je dingen anders en individueel regelen. Tot er een spanningsveld of conflict is tussen wat je als werknemer wil en wat je bedrijf je oplegt. Elke werknemer weet dat je dan individueel altijd aan het kortste eind trekt. Alleen met collectieve actie kan je de ongelijke machtsverhouding omdraaien.

Lees meer over de rechtzaken in Antwerpen en Luik waarbij vakbondsmensen op basis van artikel 406 uit het Strafwetboek werden aangeklaagd.


Bronnen

Wikipedia Wet Le Chapelier

Nota ABVV Syndicale vrijheden - overzicht & actuele gevaren van 6 november 2015